Peter de Grote en de Nederlandse taal

Details: Written by Wim van Dam; Category: Nederlands taal in Pskov; Published: 07 August 2016

Peter de Grote en de Nederlandse taal.

Veel mensen weten dat Peter de Grote aan het einde van de 17e eeuw West-Europa bezocht. Hij was heel nieuwsgierig en wilde eigenlijk alles leren en ook toepassen in zijn grote rijk. Hij was vooral geïnteresseerd in de efficiënte scheepsbouw. Hij had immers een sterke vloot nodig in zijn strijd tegen vooral het Ottomaanse (Turkse) rijk.
Het grootste deel van de tijd bracht hij door in Holland. Veel mensen zijn nog verbaasd als ze zien hoeveel scheepstermen uit de Hollandse taal in het Russisch terecht gekomen zijn. Stuurboord, trap, snoer, ventilatieraampje (voor tochtje), en noem maar op. Zo'n kleine 1000 woorden kwamen uit het Hollands in het Russisch terecht. Ik zeg expres Hollands, omdat het Nederlands in die tijd als eenheidstaal nog nauwelijks bestond en natuurlijk vooral de scheepvaart een Hollandse aangelegenheid was.

Maar er was meer. Uit vele bronnen weten we dat Peter heel behoorlijk Nederlands sprak. (Kan natuurlijk ook bijna niet anders als je met zijn intelligentie en nieuwsgierigheid bijna een jaar in Nederland woonde). Hij heeft zelfs over wogen het Hollands in Rusland als officiële taal in te voeren. Gelukkig stuitte dat op te veel weerstand, zodat het niet doorging.
Toen Peter na zijn verblijf in Zaandam en Amsterdam naar Engeland ging, bezocht hij daar natuurlijk Koning Willem III (DeNederlandse stadhouder Willem III). Getuigen verklaren dat de tolk nauwelijks iets te doen had.
Maar zelfs schriftelijk wist Peter zich heel aardig in het Nederlands te redden. Hij had daar ook lol in. Brieven aan zijn vrienden ondertekende hij steevast met 'Piter'. (De Nederlandse vorm van Peter).
De inwoners van St.Petersburg noemen hun stad nog steeds liefkozend 'Piter'. In sommige geschriften is het moeilijk Nederlands en Duits uit elkaar te houden. Vaak overheerst in oorspronkelijke teksten duidelijk het Nederlands en wordt het in latere versies, die meer naar officiële mensen gingen wat meer Duits. Peter was niet erg sterk in spelling, ook niet in zijn Russische teksten. Vermoedelijk interesseerde het hem nauwelijks.Dat maakt het onderscheid tussen Nederlands en Duits in zijn teksten ook vaak moeilijk, temeer daar hij het Hollands vermoedelijk vrijwel puur mondeling geleerd heeft.
In ieder geval blijft het contact tussen de Russische en Nederlandse taal en cultuur, zoals o.a. tot stand komt in de stedenband Nijmegen Pskov, van veel belang voor beter begrip tussen de mensen.